Trudne zachowania uczniów

Na początek jedna prosta prawda. Wiele trudnych zachowań likwidują atrakcyjne zajęcia. Jeśli uczeń się nie nudzi, jest zmotywowany, zaangażowany, to nie prowokuje sytuacji konfliktowych. Oczywiście, nawet jeśli Twoje lekcje to absolutne mistrzostwo świata, to i tak zachowania trudne będą się pojawiać.

W tej sytuacji na pewno możesz zrobić jedno: zacząć od osoby, na którą masz największy wpływ, czyli od … siebie. To być może niewygodna prawda, ale wiele trudnych zachowań uczniów prowokujemy my sami – nauczyciele. Ich przyczyny to:

1. Niewłaściwy język komunikacji. Szczególnie mam tu na myśli pytania retoryczne. Jeśli mówimy do ucznia: Czy mógłbyś się uspokoić! – narażamy się na odpowiedź: Nie, nie mógłbym. I właśnie otworzyliśmy pole do konfliktu i rozpoczęliśmy trudną rozmowę. Jeśli obawiasz się, że w rozmowach z uczniami zdarza ci się używać nieodpowiedniego języka, na wszelki wypadek nigdy nie zaczynaj pytania od: Czy… Zamiast pytań formułuj krótkie, zwięzłe prośby: Zamknij okno, proszę!, zamiast: Czy mógłbyś zamknąć okno? Słowo Proszę jest ważne w przypadku uczniów sprawiających kłopoty. Oni nie lubią rozkazów. Poza tym uczysz ich dojrzałej komunikacji.

2. Kolejny problem, to przypisywanie uczniom intencji. Niestety jest to zachowanie wynikające z właściwości ludzkiego mózgu, który wszystkie zjawiska interpretuje jako ciąg przyczyn i skutków. Nie masz zadania domowego, więc jesteś leniwy. A może coś złego wydarzyło się w domu, uczeń źle się czuł, musiał zająć się młodszym rodzeństwem. Mimo tego, że nasz mózg będzie zawsze podsuwał nam najłatwiejsze i najczęściej stereotypowe skojarzenia, bądźmy tego świadomi i nie uzurpujmy sobie prawa do czytania w uczniu jak w otwartej księdze.

3. Trzecia przyczyna trudnych zachowań wywoływanych przez nauczycieli to etykietowanie. Nie pozwólmy, by etykiety przypisywane uczniom wpłynęły na nasze nastawienie wobec nich, gdyż tak jak będziemy o nich myśleli, tak będziemy ich traktowali. Uczeń z przypisaną etykietą „Sprawia kłopoty”, będzie sprawiał je także nam, jeśli bezkrytycznie przyjmiemy tę etykietę za prawdziwą.

Autor: Piotr Bachoński